Jak skalibrować światłomierz

[JaZ99]

Być może komuś się przyda opis metody, której używam do kalibrowania światłomierza.

Aby skalibrować światłomierz, niezbędne jest posiadanie wzorcowego źródła światła. W warunkach amatorskich łatwo dostępne są trzy:

1. bezchmurne, czyste, północne niebo,
2. podświetlarka do slajdów,
3. ekran LCD.

Jak wiadomo, Słońce jest bardzo stabilnym źródłem oświetlenia, dlatego ilość światła rozpraszanego w bezchmurnej atmosferze jest względnie stała. Można to wykorzystać do dość dokładnego skalibrowania światłomierza. Wystarczy w godzinach około południowych skierować światłomierz na bezchmurne, północne niebo i dokonać odczytu. Powinien być wskazywany wynik 15,1 EV@ISO 100. Metoda jest dość dokładna, jak na amatorskie potrzeby, ma jednak oczywiste wady: można ją stosować tylko w bezchmurny dzień w miejscu, gdzie nie ma dużych zanieczyszczeń atmosfery.

Wady tej pozbawiona jest druga metoda, w której źródłem światła jest monitor LCD lub podświetlarka do slajdów. Nie ma jednak róży bez kolca -- potrzebny będzie kolorymetr (na przykład Spider 3) używany do kalibrowania monitorów. Jest to jednak dość powszechne urządzenie, dość łatwe do pożyczenia od znajomych.

Monitor LCD należy nagrzać (minimum 15 minut), ustawić temperaturę barwową jak najbliższą 5000K, następnie należy wyświetlić na ekranie białe tło. Następnie należy zmierzyć luminancję monitora, posługując się wspomnianym wcześniej przyrządem. Pomiar należy wykonać kilkakrotnie w różnych miejscach ekranu, następnie uśrednić wynik. Jednostką luminancji jest cd/m2. Jeśli oprogramowanie dołączane do kolorymetru nie podaje jej jawnie wprost (np. oprogramowanie do Spidera podaje jawnie luminancję w footLambertach), wystarczy wiedzieć, że luminancją jest wartość Y w pomiarze XYZ.

Jak przeliczyć luminancję na nastawy światłomierza? Bardzo prosto:
[center]EV=log2(L*S/K)[/center]
gdzie L jest luminancją, S jest czułością w ISO, K jest stałą kalibracji wynoszącą 12,5.

Przykład: Pomiar luminancji: 616 cd/m2, ISO=100:
[center]EV=log2(616*100/12,5)=12,27[/center]

Wiemy więc, co powinien wskazać światłomierz. Teraz należy zmierzyć światłomierzem światło emitowane przez monitor. Pomiar ten musi być dokonany w taki sposób, aby monitor był jedynym źródłem światła (a więc w nocy lub w ciemni). Pomiar powinien być dokonany pod kątem 90° do powierzchni monitora i w taki sposób, aby monitor wypełniał cały wizjer aparatu (obiektyw należy ustawić na nieskończoność) lub pola pomiarowego światłomierza zewnętrznego.

Jeśli światłomierz nie podaje wyników w EV, można użyć wzoru:
[center]EV=log2(N^2/t)[/center]
gdzie N jest przesłoną, a t czasem w sekundach.

Przykład: Dla EV=12,27 i przesłony 5,6 otrzymujemy:
[center]t=N^2/2^EV=5,6^2/2^12,27=0,00635, czyli ~ 1/150s[/center]

I to właściwie już koniec. Jeśli światłomierz ma możliwość regulacji, można dopasować odczyt światłomierza do obliczonego wyniku. Jeśli nie, należy zapisać/zapamiętać wartość koniecznej poprawki.

Przy okazji warto wspomnieć o tym, że monitor LCD może też być dość dobrym wzornikiem używanym przy kalibracji negatywów (jeśli ktoś nie posiada innego wzornika). Wystarczy tylko zmierzyć luminancje różnych odcieni szarości, aby następnie skomponować z szarych pasków o znanej luminancji wzorzec do sfotografowania, który następnie może posłużyć do wykreślenia krzywej charakterystycznej.

[Minolciarz1979]

Załóżmy, że mam takie warunki pogodowe o których piszesz, biorę aparat z jakimś obiektywem, ustawiam ISO100, dokonuję pomiaru z nieba i dostaję, przykładowo, wskazania: F/11 t=125 s (przykład czysto z głowy). Jak to przełozyć na EV o którym wspominasz?

[JaZ99]

Posługując się podanym wyżej wzorem:

[center]EV=log2(N^2/t)=log2(11*11/(1/125))=13,88[/center]

EV nie zależy od iso. EV określa nastaw naświetlenia. To światłomierz dla różnych czułości pokaże różne EV dla tej samej sceny.

[Minolciarz1979]

teraz to jestem gość Zabieram się za testy swoich puszek - o ile będzie ładnie na dworze

A i wyszło moje pobieżne przeczytanie twojego postu - jak byk napisałeś jak przeliczyć EV gdy światłomierz nie podaje wyniku w EV

[kris75]

według mnie pomiar luminacji dla światłomierza powinien być dokonany poprzez bezpośrednie przyłożenie płaskiej kopułki (tej do reprodukcji) do monitora, w miejscu gdzie brany był pomiar kalibratorem

[JaZ99]

według mnie pomiar luminacji dla światłomierza powinien być dokonany poprzez bezpośrednie przyłożenie płaskiej kopułki (tej do reprodukcji) do monitora, w miejscu gdzie brany był pomiar kalibratorem

Kopułka nie "mierzy" luminancji (luminance) (w cd/m2), ale natężenie oświetlenia (illuminance) (w luksach).
Jeśli chcesz kalibrować światłomierz z kopułką, powinieneś użyć wzoru:

[center]EV=log2(E*S/C)[/center]

gdzie E jest natężeniem oświetlenia w luksach, S jest czułością ISO, a C jest stałą kalibracji równą 250.

Dlatego prościej jest odsunąć/zdjąć kopułkę ;)

[kris75]

no dobra ale prościej jest przecież lepiej zmierzyć kalibratorem ambient light w luxach i porównać z odczytami światłomierza

[JaZ99]

no dobra ale prościej jest przecież lepiej zmierzyć kalibratorem ambient light w luxach i porównać z odczytami światłomierza

Zgoda, jeśli tylko jest taka możliwość. Mój kalibrator nie ma takiej opcji (albo nie znalazłem).