Korex - Forum Fotograficzne - Fotografia czarno-biała

Witajcie,
kończą mi się zapasy rodinalu i potrzebuję zakupić następną partię, tylko co? Sam Adox ma APH-09, Adonal,Rodinal i zapewne jeszcze kilka innych, a przy każdym chwalą się że jest to klon oryginalnej receptury. Co wy używacie, co polecacie?
Pozdrawiam
JM

Nawet czeski Fomadon LQN daje radę.

O kilku lat dowiedzione jest, że wszystkie "rodinale" jasne pochodzą od jednego producenta, tylko różni dystrybutorzy go konfekcjonują. Czeski też. Mimo zapewnień "producentów" nie są to receptury sprzed 100 lat, a zmodyfikowane na bardziej oszczędne w 2004 roku. Modyfikacja ta polegała na zmniejszeniu zawartości p-aminofenolu i podwyższeniu pH. Niby działa tak samo, ale nie tak samo jak wersja pierwotna (diabeł tkwi w szczegółach). To samo dotyczy Adonalu Adoxa.
Jedynie APH-09 mieszane jest według receptury sprzed 1940 roku (ciemna wersja, odpowiednik ORWO R-09 i Calbe R-09). Rzecz w tym, że w 1940 roku po raz pierwszy zmieniono pierwotną recepturę Rodinalu z powodu narzuconych oszczędności wojennych.
Żeby ktoś nie pomyślał, że tylko w rodinalem robią cuda-wianki, to przypomnę, że istnieję również dwie różne wersje kodakowskiego HC-110. Koncentrat na rynek europejski ma inne stężenie niż amerykański oryginał i wymaga innego przeliczania stężeń roztworu roboczego. Różnice te wynikają chyba z jakichś szczególnie restrykcyjnych przepisów unijnych dotyczących chemii użytkowej, bo o co innego może chodzić?

Pięknie pan to wyłuszczyłeś.
Taka dygresja na boku. Raczej mało prawdopodobne jest by ktokolwiek z tu obecnych znał Rodinal sprzed 1940 roku z autopsji

Czyli jak ja mam twój sposób na Rodinal 1+100 to APH-09 najlepszy do niego będzie ?

technik219 pisze: Jedynie APH-09 mieszane jest według receptury sprzed 1940 roku

APH-09 nie jest raczej wg przepisu sprzed 1940 roku. Na stronie http://www.adox.de/Photo/aph-09-2/ producent pisze:

"Manufactured acording to the ORWO R09 original recipe. [...] 1945 Germany was divided and Rodinal walked off with a group of scientists and engineers to Leverkusen. In Eastern Germany the remainings of Agfa were converted into ORWO and Rodinal “east” was now called ORWO R09. [...]
Agfa in West Germany improved their Rodinal a few times and gave it better keeping properties and a slightly finer grain producing additive while R09 stayed more or less the same as it was in 1945."

ORWO Wolfen powstało w wyniku różnych przekształceń dopiero w 1964, firma wysypała się na początku lat 90-tych. Podsumowując, Adox robi Rodinal według przepisów z NRD, które w jakimś stopniu różnią się od tej wersji z 1945 r. (bo napisali "more or less the same"). To jest ważne, bo pisałeś, że duża zmiana w składzie zaszła w 1940 r. Biorąc pod uwagę kiedy istniało ORWO i to, kiedy mogli coś zmieniać, jest to de facto receptura późniejsza niż 1945, i prawdopodobnie z lat 70.-80.

Może to nie jest uprawniona dodatkowa argumentacja, ale nie chce mi się wierzyć, żeby wschodni Niemcy nie zrobili czegoś w międzyczasie, żeby poprawić receptury chemiczne :) Zwłaszcza w latach 70-tych, kiedy tak świetnie im to wychodziło :)

Gdyby Adox mógł napisać na butelce, że receptura jest sprzed 1940, to pewnie by to zrobili.

"Zachodnioniemiecki" ADONAL, zgodnie z informacją ze strony jest dokładnie z 2004 r.

Reasumując: nie ma lepszego i gorszego Rodinalu. Kup taki jaki stosowałeś do tej pory, gazuj po każdym otwarciu, żeby się nie utleniał i ciesz się wspaniałymi zdjęciami!

etanol pisze: APH-09 nie jest raczej wg przepisu sprzed 1940 roku... (itd)

Gdybym wchodził w szczegóły nazewnictwa i praw do znaku towarowego (co i do kiedy było Agfą, a co ORWO) to post by się rozbył na stronę lub dwie. Poza tym do szerokiej publiczności nie wszystkie tajemnice firmowe docierały. Chociażby z tego powodu, że takie rzeczy były objęte tajemnicą firmy, a trzeba pamiętać, że obie firmy (Agfa Leverkusen i Agfa Wolfen - ORWO/Calbe) dzieliła granica państwowa i polityczna. W tej materii nie ma informacji jednoznacznych poza tymi, że pierwotna receptura powstała w 1891 roku, przy czym do produkcji weszła wersja już zmodyfikowana. Jakby tego nie było dosyć, w okresie od rozpoczęcia produkcji do 1924 roku była ona modyfikowana kilka razy. Poniżej skrócona historia zmian składu Rodinalu.
Jako uwaga: W recepturze z lat 1897-1915 i 1924-1940 występuje dodatkowo eozyna, która spełnia wyłącznie rolę barwnika roztworu lecz nie ma wpływu na właściwości wywoływacza. Ostatnia zmiana receptury, - która miała miejsce w 2004 roku polegała na zmniejszeniu udziału p-aminofenolu (chlorowodorek) i podwyższeniu pH, czyli najwyraźniej zwiększono ilość substancji alkalicznej (NaOH?)

EDIT: ... czyli wszystko się zgadza! Jeśli przeliczymy skład z lat 1893/96 (który jest podobno pierwszym składem "produkcyjnym, gdyż skład "1891" jest wersją laboratoryjną) to rzeczywiście ilość p-aminofenolu będzie na poziomie 10-15 gramów, a ilość alkaliów wzrośnie odpowiednio: NaOH - 50,0, pirosiarczynu - 100,00, węglanu potasu 50,0 gramów. Czyli jednak ostatnia wersja rzeczywiście może być zbliżona do pierwszej wersji handlowej. Nie twierdzę, że obecny skład rodinalu wygląda a ten sposób jak przed momentem przeliczyłem, ale że koncepcja ostatniej zmiany mogła iść w tym kierunku.
EDIT II: Słuszna również wydaje się hipoteza, że R-09 ORWO/Calbe (czy Agfa Wolfen wcześniej) opiera się na składzie z lat 1924-1940). Potwierdzać to może inny sposób rozcieńczania R-09; 1:20, 1:40, 1:80, 1:150. Koncentrat ten wydaje się być mniej skoncentrowany (jeśli można posłużyć się takim określeniem ) i stąd zalecane inne rozcieńczenia niż "zachodniego" rodinalu.
EDIT III: zgłębiając temat znalazłem kiedyś amatorskie porównanie działania ciemnego R-09 z Calbe, jasnego rodinalu z Leverkusen i parodinalu z paracetamolu. Nie znajdę już tej strony, ale pamiętam, że największa różnica była zauważalna w odniesieniu do parodinalu. Kwestia różnic w działaniu wschodniego i zachodniego rodinalu była dyskusyjna. Podobno wschodni dawał ładniejsze uziarnienie. Podobno...

Taka mała dygresja na temat Rodinalu i jego klonów po upadku Agfy. Mam jeszcze pół butelki Rodinalu Agfy z 2002 roku i mimo, że kolor wywoływacza przypomina smołę, to wywoływacz nadal działa. Odpowiednik Rollei R09 mimo fizycznych podobieństw do Agfoskiego Rodinalu po roku stania przestał wywoływać obraz w ogóle.

Oba wywoływacze stały w szczelnie zamkniętych butelkach, ale bez zagazowania.

HC-110 w wersji US faktycznie różni się stężeniem od wersji na EU. Ale to jedyna rożnica i oba wywoływacze działąją identycznie.

Wersja sprzedawana pod nazwą Legacy Pro miała inny kolor (mniej żółto-bursztynowy) i dawała grubsze ziarno od oryginalnego HC-110.

A tak na koniec to wywoływanie w Rodinalu 1:100 daje negatywy "płaskie i zdechłe" możliwe do kopiowania tylko na papierach twardych. Porządnie wywołany negatyw w Rodinalu wymaga rozcieńczeń 1:25 ewentualnie 1:50.

Ale to moja prywatna opinia

JW

technik219 pisze: Poniżej skrócona historia zmian składu Rodinalu.

Bardzo ciekawa tabelka. Może ktoś mógłby napisać do Adoxa ws. faktycznego składu APH-09, napisać co wie, i a nuż coś odpowiedzą albo chociaż zasugerują?

W czym problem, żeby samemu sobie złożyć wersję np. sprzed 1940 r.? Czy ten p-aminofenol jest jakoś dostępny, bo cała reszta bez problemu?

Zastanawiam się czy to prawda w tym wypadku, że Niemcy robili oszczędności po wybuchu wojny? Siarczyn sodu czy węglan potasu otrzymuje się łatwo i to na kilka sposobów. Zużycie p-aminofenolu wzrosło natomiast 3-4 krotnie.

Ja pruboawłem kidyś kupić i nie udało mi się. Nie do rodinalu. P-aminofenol wchodzi w skład kąpieli zadymiającej w cz-b odwrotce.

W Sigmie (Aldrich) jest.

Jerzy23 pisze: A tak na koniec to wywoływanie w Rodinalu 1:100 daje negatywy "płaskie i zdechłe" możliwe do kopiowania tylko na papierach twardych. Porządnie wywołany negatyw w Rodinalu wymaga rozcieńczeń 1:25 ewentualnie 1:50.

może niedoświetliłeś? albo niedowołałeś? chyba, że co innego rozumiemy pod pojęciem "mdły". czy poniższe obrazki są "mdłe"?